هنر , خلاقیت , آموزش

هنر دادائیسم یا ضد هنر (Anti-Art or Dada) یکی از سبک های هنری و تحولات هنری قرن بیستم می باشد که به وسیله گروهی از هنرمندان معترض در اروپا در طول جنگ جهانی اول به وجود آمد. این هنرمندان نسبت به هنر معاصر خود و کلا جهان پیش رو معترض بودند. دادائیسم اگرچه  تغییراتی در هنر معاصر آن زمان به وجود آورد اما یک تحول هنری مرسوم نبود.

این نکته حائز اهمیت است که هدف از خلق اثر هنری دادائیسم و فرم های هنری مریوط به آن نظیر مجسمه سازی، کلاژ، نقاشی، ... ایجاد یک اثر هنری زشت و دور از مرسومات هنر معاصر نبود. هدف اصلی به وجود آورندگان هنر دادا، ایجاد تحولی در دنیای هنر و اعتراض به جنگ بود.

کاملا مشهود است که هنر دادائیسم از جلوه های هنر انتزاعی به شمار می رود. احتمالا مشهورترین و قابل بحث ترین اثر هنری دادائیسم اثر "فواره" مارسل دوشامپ (Marcel Duchamp’s Fountai) بوده است. این اثر فقط شامل یک دستگاه توالت در پشت آن است، اما در عین حال این اثر یک سوال مهم را به ذهن مخاطب می آورد و آن اینکه "واقعا چه اثری قابل ارزش برای نامگذاری به عنوان یک اثر هنری است؟". در نهایت این اثر هنری فقط یک دستگاه زشت توالت بود.

علاوه بر نازیبا بودن و غیر جذاب بودن اثر "فواره" این اثر این ایده را که هنر نیازمند صرف زمان  و انرژی بسیار است نیز زیر سئوال می برد. دوشامپ این اثر را یک اثر از پیش ساخته و آماده نام گذاری کرد. چیزی که امروز از آن به عنوان هنر یافته شده (Found Art) یاد می شود. سایر آثار هنری دادا مانندهنر کلاژ بیشتر به هنر مرسوم شباهت دارند. برخی از هنرمندان دادا در کارهایشان از زباله استفاده کردند و یا از بیان نام اثر هنری سرباز زدند. در زیر یک اثر کلاژ از کرت شویترز (Kurt Schwitters) به چشم می خورد:

البته قابل ذکر است که در دهه دوم قرن 19 میلادی هرج و مرج و بی نظمی هنر دادائیسم عده ای هنرمندان را به سمت دوره جدیدی از تحول هنری به نام هنر سورئالیسم هدایت کرد.

چند دهه گذشت تا مردم به این سبک های هنری عادت کنند. در این هنر معمولا کلمات به گونه ای درهم و نامشخص درآمیخته و مرتب شده اند. هنگامی که به هنر دادائیسم و تجسم آن در مجسمه سازی نگاه می کنیم کاملا ممشخص است که با اثری کاملا غیر مرسم مواجه می شویم. با این تفاسیر هنر دادائیسم یک کاتالیزور برای هنر معاصر است که معمولا به چشم می خورد و از آنجائیکه این هنر، اثر بسیار قدرتمندی بر روی هنرهای زیبا داشته است (شامل هنر شعر، ادبیات، تئاتر و نمایش و هنرهای تصویری) دادائیسم می تواند به عنوان یکی از تاثیر گذارترین تحولات هنری قرن بیستم نام گذاری شود.