ویترای_شیشه رنگی
ویترای
شیشه رنگی میتواند به قطعههای شیشهٔ رنگین یا به هنر و صنعت استفاده از این قطعهها اشاره کند. قدمت این هنر به هزار سال میرسد.نحوه ساخت شیشه رنگی شامل طراحی اولیه روی کاغذ، سپس تعیین رنگ هر قسمت طرح و شماره گذاری وتعیین جهت آن، متناسب با بافت شیشه خام میباشد. در مرحله بعد با رعایت فاصله بین شیشه ها، که لحیم قلعی آنرا پر میکند، طرح راروی ورق شیشه رنگی چسبانده و با قلم الماسه آنرا میبرند. سپس با طرح اولیه که الگوی ساخت طرح است مطابقت داده شده و با چرخ سنباده لبه های تکه شیشه بریده شده را صاف و اندازه میکنند.در مرحله بعد دوره یا لبه های هر تکه را با نوار مسی چسبدار قابگیری میکنند.هدف از این کار آماده کردن آنها برای چسباندن با لحیم قلع و سرب است.در این مرحله تکه های شیشه قابگیری شده را روی الگوی اولیه کنار هم مچینند و کنترل نهایی میکنند.سپس با قلمو مایع تنکار را روی لبه های مس پوش شیشه ها زده و با نوار لحیم و هویه داغ شیشه ها را به هم متصل میکنند.محصول نهایی در قاب یا پنجره قرارگرفته و در مقابل نور طرح زیبای خود را نشان میدهد .نمونه های شیشه های قدیمی ایرانی و سیر تحول این صنعت در ایران در موزه آبگینه تهران درمعرض تماشا قرار دارد. 1. پنجره های شیشه ای کلیسای جامع گراس مونستر، سوئیس
زیباترین کاربردهای شیشه رنگی در ساختمان
در نگاه اول به نظر می رسد که با پنجره هایی دارای طراحی مدرن مواجه هستیم، اما این پنجره ها تا حدی غیرمعمول به نظر می رسند، چرا که از عقیق در آنها استفاده شده است. این کلیسا که یکی از سه کلیسای اصلی شهر زوریخ است، در سال 2009 با 12پنجره نفیس آذین بندی شد و یکی از آثار بسیار زیبا به حساب می آید. 2. پنجره های شیشه ای رنگی ساختمان رادیو و تلویزیون، هلند زیباترین کاربردهای شیشه رنگی در ساختمان ساختمانی بسیار زیبا که نیمی از آن زیر زمین است و از بخش های آرشیو برنامه ها، بخش اداری و موزه تشکیل شده است. نمای بیرونی ساختمان دارای شیشه های رنگی با طراحی مدرن است. هر یک از پنل ها منقش به تصویر یکی از افراد مشهور تلویزیون است. نکته جالب اینجاست که هر تصویر فقط از یک زاویه قابل دیدن است. 3. بزرگترین پنجره شیشه ای رنگی جهان در ایلینویز، آمریکا
زیباترین کاربردهای شیشه رنگی در ساختمان
آنظور که در کتاب رکوردهای گینس آمده، بزرگترین پنجره شیشه ای رنگی جهان در ایلینویز آمریکا قرار دارد. این پنجره شیشه ای رنگی با استفاده از 22 هزار فوت مکعب شیشه ساخته شده و شامل 2448 پنل است. 4. گرانترین پنجره شیشه ای رنگی جهان در واشنگتن، آمریکا زیباترین کاربردهای شیشه رنگی در ساختمان ششمین کلیسای جامع دنیا در واشنگتن، پایتخت آمریکا، صاحب گرانترین پنجره شیشه ای رنگی دنیاست. دومین کلیسای جامع آمریکا از وجود بیش از 200 پنجره شیشه ای رنگی بهره می برد. اما جالب تر از همه اینها، استفاده از شیشه های رنگی برای ساخت نمادهایی در جهت گرامیداشت رویدادها و وقایع مهم است. 5. نقشه جهان بر سقف شیشه ای رنگی در بوستون، آمریکا زیباترین کاربردهای شیشه رنگی در ساختمان اتاقی که سقف و دیوارهایش را نقشه جهان پوشانده است، با این تفاوت که این نقشه ساخته شده از شیشه های رنگی است. در این نقشه که در موسسه کریستین مانیتور بوستون آمریکاست، مرزهای سیاسی از سال 1953 مشخص شده اند. هدف طراحان این نقشه این است که بازدیدکنندگان ارتباط واقعی جغرافیایی کشورهای جهان را ببینند، یعنی یک کره زمین واقعی، اما با شیشه های رنگی. 6. پنچره شیشه ای رنگی کلیسای جامع ویتوس، جمهوری چک نمای داخلی کلیسای جامع جمهوری چک که در پراگ، پایتخت این کشور قرار دارد، بسیار زیباست. اما حکایت پنجره های شیشه ای رنگی آن چیز دیگریست. یک هنرمند نقاش از این کشور در قرن بیستم موظف شد که دیوار شمالی این کلیسا را با شیشه های رنگی آذین بندی کند.
کاربردشیشه
استفاده از شیشه های رنگی در طراحی این اجازه را می دهند که با استفاده از نورهای طبیعی و مصنوعی، بتوانیم در بازه های مختلف زمانی رنگ های متفاوتی در محیط داشته باشیم. شیشه های رنگی در معماری ایرانی جایگاه قابل ملاحظه ای داشته اند و علاوه در بناهای مشهور در سایر ساختمانها نیز استفاده می شده اند. اما متاسفانه در معماری امروزی، شیشه های رنگی تقریبا بدون استفاده مانده اند و در کمتر پروژه ای از آنها استفاده می شود. این در حالی ست که استفاده از شیشه های رنگی علاوه بر زیبایی، اثرات روانشناختی قابل ملاحظه ای هم دارند. در این زمینه می توان یکی از شاه نشین های خانه طباطبایی ها در کاشان را مثال زد که استفاده از شیشه های رنگی در پنجره باعث شده است که در بازه های متفاوت و با تغییر زاویه خورشید یکی از رنگ های پنجره، رنگ غالب اتاق باشد. به عنوان مثال در هنگام ظهر رنگ غالب قرمز است که سبب افزایش اشتها می شود. در بعد از ظهر رنگ بنفش غالب می شود که سبب فراری دادن حشرات از اتاق میشود (به علت اینکه حشرات چشم مرکب دارند) و بدین ترتیب حشرات مانع استراحت بعد از ظهر ساکنین نمی شدند. از دیگر نتایج مثبت شیشه های رنگی می توان به ایجاد احساس آرامش و رفع تنش های محیطی اشاره کرد.امروزه با پیشرفت تکنولوژی علاوه بر طرح های سنتی، می توان به شکلهای دیگری نیز از شیشه های رنگی استفاده کرد.
دلیل استفاده از شیشههای رنگی در خانههای کویری چیست؟
تابش نور خورشید به این شیشهها سبب میشود که فضای داخلی تحت تاثیر رنگ شیشهها و بازی نور و رنگ، در هر ساعت از روز تغییر کند و فضا را از یکنواختی خارج کند. به عبارتی سبب ایجاد تنوع در محیط میشود. شیشههای رنگی در معماری ایران جایگاهی ویژه دارند و برای ما یادآور دورهای خاص در معماری ایران هستند اما دلیل استفاده از این شیشههای رنگی در خانههای کویری چیست؟
به گزارش پارس توریسم، استفاده از شیشههای رنگی بیشتر در مناطق کویری ایران دیده میشود. مناطقی که شدت نور در آنجا، زیاد و به دلایل اقلیمی، تنوع رنگی در طبیعت بسیار کم است.
استفاده از بازتابهای زیبای شیشههای رنگی محصور شده در قابهای مشبک و در نهایت تبدیل آن به بازی نور و رنگ جلوهای بیمثال از دنیایی فرازمینی را به ارمغان میآورد.
معمار ایرانی، با خلاقیت و دانش خود این تکنیک رنگنگاری را از ملل دیگر وام گرفته و با فرهنگ مردم خود درآمیخته و رنگین کمانی از رنگ خلق کرده است.
هدف از خلق این همه زیبایی توسط معمار ایرانی، تنها جهت ارائه یک اثر زیبا نبوده، بلکه علاوه بر زیبایی، رعایت اصول مردمواری و پرهیز از بیهودگی - که یکی از اصول اولیه معماری ایرانی است- بوده است.
اصل مردم واری، توجه به نیازها و روش زندگی مردمان است که اساس کار معماری در ایران بوده و پرهیز از بیهودگی اصلی است که در معماری ایران به آن توجه شده و معماران همواره تلاش میکردند که کار بیهوده در ساختمانسازی نکنند و از اسراف پرهیز میکردند.
شیشه رنگی در قاب پنجره مشبک نشانده میشود از آن جهت که پنجرههای مشبک، شدت نور را در اوقات و فصول مختلف سال تعدیل میکند؛ به طوری که شدت نور را در ساعاتی که نور خیلی شدید است، پخش میکند و با استفاده از شیشههای رنگی نشانده شده در این قابهای چوبی، حریم امنی برای اهالی در مقابل شدت نور و گرما فراهم میشود.
بهعلاوه یکی از اهداف معمار هنگام به کارگیری شیشه رنگی در مناطق کویری، دور کردن خزندگان از حریم امن زندگی است. کویرنشینان معتقدند که شیشههای رنگی خزندگان را فراری میدهند.
تابش نور خورشید به این شیشهها سبب میشود که فضای داخلی تحت تاثیر رنگ شیشهها و بازی نور و رنگ، در هر ساعت از روز تغییر کند و فضا را از یکنواختی خارج کند. به عبارتی سبب ایجاد تنوع در محیط میشود.
امروزه، با مدرن شدن زندگی، استفاده از شیشههای رنگی در جوامع مختلف، کاربردهای گوناگونی دارد. از جمله به کارگیری آنها در تبلیغات محصولات، طراحی فضا و.....
شیشههای رنگی و بازتابهای زیبای آن در دنیای مدرن
شیشههای رنگی که زمانی در معماری ملل مختلف از جمله ایران نماد سبک و زندگی در دورهای خاص بود، امروزه به نوع دیگری خود را در زندگی مدرن وارد کرده است.
در قرن نوزدهم میلادی، شیشههای رنگی در بناهای معماری برخی از کشورهای اروپا، آفریقا و آسیا استفاده میشد و امروزه با بهرهگیری از تکنولوژی، پدیدهای قابل تامل در تبلیغات فروشگاهها و عرضه محصولات صنعتی ارائه میشود.
برای دست یافتن به جلوههای بصری زیبا، با استفاده از لامپهای LED در شیشههای دوجداره، بازتابهای زیبایی از رنگهای بیشماری را در معرض دید بینندگان قرار میدهند.
برای دست یافتن به فضایی متنوع در اماکنی نظیر مترو، فرودگاه و اماکن عمومی دیگر، با استفاده از شیشههای رنگی جلوههای بصری زیبایی خلق میشود.
از شیشه های رنگی در طراحی داخلی بناها نیز استفاده می شود و طراح با استفاده از شیشههای رنگی جهت جدا کردن دو فضا (پارتیشن) از جنبهی کاربردی و زیبایی این شیشهها بهره گرفته است و محیطی مفرح ایجاد میکند.
رس در فارسی به چم(معنای) گشاده لوز روس و اروس است. در اروپا به این گونه درها گیوتین می گویند. استاد پیرنیا واژه ارسی را پارسی می داند برابر گشاده و باز. ولی در فرهنگ ها ارسی را یک واژه روسی دانسته اند "ار" پیشوندی است برابر بالا رفتن که در برخی واژه های دیگر مانند ارچین دیده می شود و "سی" برابر پرتو و چشمه که در گویش های نیمروزی(جنوبی) ایران روایی است.ارسی گونه ای پنجره چوبی و شبکه دار کشویی است که با بالا و پایین رفتن باز و بسته می شود.بلندای آن از کف تا آسمانه است. این در _پنجره گاه به میانسرا باز می شود و گاه میان دو تالار جای می گیرد تا به هنگام نیاز باز شود و یک تالار بزرگ بدست آید.کاربرد ارسی در مهرازی ایران به گونه یک بازشوی بنیادی پیشینه ای بسیار کهن دارد.نمونه های زیبای ان در همه جای ایران دیده می شود.لت ارسی ها معمولا فرد است .ارسی یک لتی در بالا خانه های گوشوار یا راهروهای طبقه اول ساختمان که معمولا در نقاط سردسیر به ورت در است دیده می شوند.هر ارسی از بخش های زیر ساخته شده است:باهو یا وادار:بخش ایستاده چهار چوب آن .کلاه:تیر ترازی (افقی) میان بخش پایاوجنبان آن.تنک:شبکه درون درک های آن.چفته ریزه:چفتی که درک ها را پایا نگه می دارد.درک یا لنگه:که مانند کشو بالا و پایین می رود بخش زیرین به بلندای 30 تا 50 سانتی متر از کف که مانند جان پناه است و پایاست.بخش بالای آن که نیم پرهون(نیم دایره)یا سه پهلو است و پایاست. کارکرد سطح مشبک پنجره های ارسی تامین نور فضای درونی در معرض دید قرار دادن فضای بیرونی کاهش شدت تابش نور آفتاب و گرما ایجاد زیبایی در نمای ساختمان حفظ حریم و محرویت فضای بیرون دور کردن حشرات مزاحم(شیشه های رنگی پنجره های ارسی با ایجاد نورهای رنگارنگ باعث دور شدن و خارج شدن حشرات مزاحم از فضای بیرونی اتاغ های دارای پنجره های ارسی می شوند.) اثرات و دلایل استفاده از پنجره های ارسی الف-نور :این نوع پنجره ها باعث می شوند نور خورشید به اندازه کافی وارد فضای اتاغ شود نه کمتر نه بیشتر ب-روانشناسی رنگ ها:از نظر روان شناسی رنگ خای مختلف این شیشه ها و ایجاد نور های هم رنگشان بر روی انسان تاثیرات مختلفی می گزارد که هر رنگ کنار رنگ دیگر شدت این تاثیر را خنثی می کند و مقدار مناسب آن را تنظیم و تعدیل می کند.بیشتر رنگ های استفاده شده در شیشه های ارسی رنگهای لاجوردی قرمز سبز و زرد هستند و هر کدام به تنهایی یک تاثیر روانشناختی مجزای دارند. ج-زیبایی: سطح پنجره های ارسی را با استفاده از انواع نقش های گوناگون گره سازی و با شیشه های رنگین و ساده می آراستند و ترکیب های بدیعی پدید می آورند و بدین صورت هماهنگی بین این شبکه های هندسی و نورهای رنگی باعث ایجاد زیبایی دلپذیری می شود. د-نقش هندسی در ارسی: ناپسند دانستن تقلید از نقش ها و صورت های انسانی و حیوانی در نقاشی و سایر هنر های تصویری و تجسمی به تدریج موجب شد که تقلید از طبیعت در فرهنگ بسیاری از هنر های اسلامی چندان مورد توجه قرار نگیرد و جایگاه والایی نیابد.به همین جهت هنرمندان به ترکیب های هندسی و انتزاعی توجه بسیار کردند. و-محرمیت: پنجره های ارسی همچنین باعث محدود کردن دید از بیرون به درون خانه و ایجاد محرمیت می شود ه-خواص صوتی:اگر قطعات یک گره نسبت به هم زوایای مختلف یا متعدد پیدا کند جابجایی صوتی ایجاد می کند در این جابجایی تابع قوانین علم آکوستیک است. فرم های شش وجهی نیز دارای خواص صوتی هستند از کاربرد صوتی شش وجهی در طبیعت می توان کندوی زنبور عسل را مثال آورد که دقیقا عمل انتقال صوت یا رزونانس را انجام می دهد .
-
پنجره بزرگی به سبک گوتیک در کلیسای جامع کانتربری، سده ۱۴۰۰، انگلستان
-
اثری مدرن از Marcelle Ferron در متروی مونترال، کانادا
-
پنجره ارسی با شیشه رنگی در کاخ گلستان، تهران
-
شیشه رنگی در باغ دولتآباد، یزد
- منبع : سایت معماری نیوز