هنر , خلاقیت , آموزش

در دنیای عکاسی اعدادی هستند که از آنها به عنوان دیافراگم‌های استاندارد نام می‌بریم. این اعداد را همه ما می‌شناسیم:
f/1 ، f/1.4 ، f/2 ، f/2. 8 ، f/4 ، f/5.6 ، f/8 ، f/11 ، f/16 ، f/22 ، f/32
در نگاه نخست، به نظر می‌رسد که تمامی این اعداد به صورت اتفاقی در این سری قرار گرفته‌اند. اما واقعیت این است که تمامی این اعداد بر اساس یک روند کاملا علمی ساخته شده‌اند. به خاطر سپردن این اعداد نیز به شما کمک می‌کند که در هنگام نوردهی به سرعت و راحت‌تر بتوانید بین آنها جابجا شوید. اما چرا این اعداد تا این حد مهم هستند و چگونه باید آنها را به خاطر بسپاریم؟
دیافراگم کامل چیست؟
اعداد دیافراگم، یک سری عداد هندسی متوالی هستند که به عنوان گام‌های کامل شناخته می‌شوند و چیزی که آنها را متمایز می‌کند این است که هر کدام از آن اعداد نماینده عددی از دیافراگم هستند که نور آن دیافراگم دقیقا دو برابر یا نصف نور دیافراگم همسایه خود است. به عنوان مثال دیافراگم f/5.6 دقیقا دو برابر نور عبوری از دیافراگم f/8 را از خود عبور می‌دهد. بنابراین اگر قصد داشته باشید از دیافراگم F/5.6 به دیافراگم f/8 بروید و میزان نوردهی شما همچنان ثابت بماند، باید سرعت شاتر خودتان را دقیقا دوبرابر کندتر کنید. فرضا ذاگر در حال عکاسی در سرعت 1/200 ثانیه باشید باید آن را به 1/100 ثانیه کاهش دهید.
با خاطر داشتن اعداد دیافراگم به شما امکان می‌دهد به راحتی بین دیافراگم‌های مختلف جابجا شده و به سرعت میزان نوردهی جدید را محاسبه کنید.
ممکن است شما روی دوربین‌تان با بخشی از این اعداد روبرو شوید. البته برخی اوقات نیز اعداد دیافراگمی که می‌بینید، با افزایش یا کاهش نصف یا یک سوم گام از یکی از این گام‌های کامل آغاز می‌شود. به یاد داشته باشید که بهرحال برای محاسبه به گام‌های کامل نیاز دارید و این افزایش و کاهش نیز می‌تواند به عنوان کسری از میزان نورسنجی به حساب بیاید.
این اعداد عجیب و غریب از کجا می‌آیند؟
در لنز‌های مختلف با دهانه‌های مختلف، میزان نور یک گام از دیافراگم دقیقا مشابه است. یعنی میزان نور ورودی دیافراگم f/5.6 در یک لنز با دهانه 52 میلی‌متر با یک لنز با دهانه 72 میلی‌متر مشابه است. برای اینکه این مقادیر روی تمامی لنز‌ها یکسان باشند، در واقع عدد دهانه دیافراگم را از یک فرمول کاملا وابسته به اندازه لنز بدست می‌آورند تا میزان نور در همه لنز‌ها یکسان باشند:
(قطر لنزی که از آن استفاده می‌کنیم) / (فاصله کانونی) = عدد دیافراگم
برای مثال، اگر در حال عکاسی با یک لنز با فاصله کانونی 100mm باشید، و دهانه دیافراگم شما دارای قطری برابر 25mm باشد، قطعا روی دیافراگم 4 قرار دارید. زیرا 100/25=4 است.
احتمالا الان می‌توانید حدس بزنید که چرا لنز‌های تله بلند سریع (لنز‌هایی که دارای دیافراگم‌های بسیار باز هستند) تا بدین حد گرانقیمت ونایاب هستند. فرض کنید اگر کانن بخواهد لنزی با فاصله کانونی 200 میلی‌متر (مانند همان لنز‌های معروف 70-200mm) و دهانه دیافراگم 1.8 تولید کند، باید قطر دهانه لنز چیزی حدود 111 میلی‌متر باشد(200/Diameter=1.8). البته این اندازه عدسی دوربین است و با لبه لنز و محل اتصال فیلتر‌ها و غیره به بیش از 13 سانتی‌متر می‌رسد. حجم و وزن چنین لنزی را حدس بزنید!
حالا شاید فکر کنید که برای دوبرابر کردن نور ورودی، دهانه دیافراگم باید چقدر تغییر کند. این مقدار دو برابر نیست. زیرا همانطور که می‌دانید درباره سطح یک دایره، قطر دایره رابطه مستقیم با مساحت آن ندارد. اگر شما بخواهید سطح یک دایره را دوبرابر کنید، باید قطر آن به اندازه جذر عدد 2 یا دقیقا 1.414 برابر شود. به همین دلیل است که تمامی اعداد دیافراگم دقیقا با دیافراگم بعدی خود با اندازه ضرب در فاکتور 1.414 برابر هستند:
2.8 = 2.0 * 1.414
4 = 2.8 * 1.414
5.6 = 4 * 1.414
...
شاید این اولین باری باشد که در دنیای عکاسی اینهمه عدد و رقم و محاسبه می‌بینید. اصولا عکاسان حرفه‌ای در حین عکاسی این شمارش و ضرب و تقسیم را انجام نمی‌دهند. در واقع اعداد دیافراگم همانند نت‌های موسیقی برای یک موزیسین، در ذهن عکاسان جاریست. اما حداقل این یک روش خوب برای فهم و به یادسپردن این نت‌های عکاسی در قدم‌های نخست یادگیری است.