سرود ملّی ایران، سرود رسمی دولت ایران و یکی از نمادهای ملّی ایران است که در مراسم رسمی، یادبودهای ملّی، مسابقات ورزشی و دیگر مناسبتهای ملّی اجرا یا پخش میشود. سرود ملّی ایران دارای دو بخش شعر و موسیقی است.
پیشینه
ناصرالدین شاه در سال ۱۸۷۳ م. (برابر ۱۲۵۲ ه. خ؛ و ۱۲۹۰ ه. ق) دستور ساخت مارشی را به آلفرد لومر استاد فرانسوی موسیقی دارالفنون میدهد که در دیدارهای رسمی شاه در کنار سرودهای ملی دیگر کشورها نواخته شود. این مارش بیکلام، «سلام شاه» نامیده شد و در مراسمهای رسمی به جای سرود ملی ایران به کار رفت و به همین دلیل اروپاییان از آن به عنوان سرود ملی ایران یاد کردهاند.
همچنین یوهان اشتراوس در سال ۱۸۶۴ میلادی یعنی ۴ سال پیش از آمدن آلفرد لومر به ایران، مارشی به نام «مارش ایرانی» (آلمانی:Persischer Marsch) ساخت که سالها بعد در هنگام استقبال از ناصرالدین شاه در وین به جای سرود ملی ایران نواخته شد. عباس امانت در کتاب قبلهٔ عالم آورده است: «آهنگ موسیقی نظامی که به مناسبت دیدار ناصرالدینشاه از وین در سال ۱۸۷۳ میلادی به آهنگسازی به شهرت یوهان اشتراوس سفارش داده شد، تا به جای سرود ملی ایران نواخته شود، مظهر تلاشی بود تا گونهای توشهٔ نغمهسرایی «متمدن» برای شاهنشاهی ایران تعبیه شود.» با این حال در برخی منابع زمان نواخته شدن این مارش در وین را مربوط به سفر دوم (۱۸۷۸ میلادی برابر ۱۲۵۷ ه. خ؛ و ۱۲۹۵ ه. ق) و برخی نیز مربوط به سفر سوم ناصرالدین شاه (۱۸۸۹ میلادی برابر ۱۲۶۸ ه. خ؛ و ۱۳۰۶ ه. ق) میدانند. این آهنگ، شعری به زبان فرانسوی داشته است که سرودهٔ میرزا رضاخان دانش معروف به «پرنس ارفع» میباشد. یوهان دِکِر-شِنک (آلمانی:Johann Decker-Schenk) نوازندهٔ اتریشی مقیم سنپترزبورگ سرود و آهنگ آن را تنظیم کرده است.